بررسی مزیت نسبی و تاثیر سیاست‏های حمایتی بر تولید انار در استان فارس

تولید هر محصول در کشور بهتر است علاوه بر سودآوری برای تولیدکنندگان آن، برای کشور نیز دارای سودآوری باشد. به عبارت دیگر هزینه‌یی که در کشور صرف تولید یک محصول می‌شود باید کم‌تر از درآمد حاصل از صادرات یا هزینه‌ی صرف‌شده برای واردات آن باشد. اگر چونین باشد کشور دارای سودآوری اجتماعی و مزیت نسبی در این کالا است. با توجه به پتانسیل بالقوه و بالفعل کشور در تولید محصولات باغی، لزوم برنامه‌ریزی مناسب برای تولید و صادرات این محصولات بسیار ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات مزیت نسبی و شاخص‏های حمایتی به‌خوبی می‌تواند شرایط را برای برنامه‏ریزی آینده در خصوص صادرات و حمایت‏ها مشخص نماید. در این مطالعه از روش ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) و شاخص هزینه‌ی منابع داخلی (DRC)  برای محاسبه‌ی مزیت نسبی تولید انار در استان فارس استفاده شده است. محدوده‌ی زمانی تحقیق مورد نظر سال زراعی 87-86 و شهرستان‏های منتخب شیراز، نیریز و ارسنجان در استان فارس بود. برای بررسی سیاست‏های حمایتی از این محصول از شاخص‏های محاسباتی ماتریس تحلیل سیاستی بهره گرفته شده است. شاخص DRC مقدار 42/0 را برای انار نشان می‌دهد که حاکی از مزیت نسبی قوی این محصول است. شاخص NPC ، 49/0 محاسبه شده است که نشان می‌دهد سیاست‏های داخلی، درآمد کشاورزان را  نسبت به درآمد آن‌ها بر پایه‌ی قیمت‏های جهانی کاهش داده است، سیاست‏ها به ضرر تولید این محصول بوده است، و دولت از در‌آمد تولیدکننده مالیات غیرمستقیم گرفته است. شاخص NPI اثر سیاست‏های دولت را در زمینه‌ی نهاده‌ها نشان می‌دهد. این مقدار برای انار در استان فارس 44/0 است که نشان می‌دهد که بر اساس سیاست‏های داخلی، دولت به نهاده‌ها یارانه پرداخت نموده است. شاخص EPC یا ضریب حمایت موثر برآیند سیاست‏های داخلی در دو زمینه‌ی درآمدی و نهاده‌یی را نشان می‌دهد. مقدار EPC برای انار در استان فارس 49/0 است که حکایت از حمایت نکردن دولت به طور کلی در زمینه‌ی درآمدی و نهاده‌یی از این محصول دارد. به دلیل مزیت نسبی و قدرت رقابت‏پذیری مناسب محصول، توسعه‌ی کشت انار در استان فارس توصیه می‌شود، اما پیش از آن توجه به بازاریابی محصول در بازارهای خارج از کشور و معرفی آن به بازارهای خارجی می‌تواند تضمین کننده‌ی موفقیت این توصیه باشد.